Joe Jackson 1.10.10
10/07/2010 Voor eeuwig in cyberspace (Grand Tour, begin en eind)
                      (in memoriam Henk Marsman)

Het duister heeft vat gekregen op het blikkerige Renaultje. Het is net of het alle bijgeluiden wegfiltert, waardoor het dreinende motorgeluid en het dreunen van het plaatwerk samensmelten tot één geruststellende bromtoon. Gerard zit met opgetrokken knieën door de voorruit te staren, een houten kont van het lange zitten. De dunne, enigszins doorgezakte stoelen bieden zo langzamerhand weinig comfort meer. Johan zit achter het stuur. Hij laat Gerard slechts met tegenzin af en toe een stukje rijden. 'De auto is van haar,' zegt hij steeds als ze van plaats wisselen, 'Sara heeft hem nodig voor haar werk, kijk uit je doppen, niet te hard rijden. We komen er vanzelf wel.' Het probleem is alleen, dat ze niet weten waar ze precies naartoe willen. Spanje, maar als het daar niks is, dan rijden we door naar Portugal. Voor Gerard kan het niet ver genoeg zijn, liever naar Portugal. Klinkt ook lekker exotisch, Portugal, (wat enkele dagen later ook waar blijkt te zijn; vijfentwintig jaar terug in de tijd, geen autowegen, met gemiddeld vijfentwintig kilometer per uur over de bergen, en dan die taal, het lijkt wel Slavisch met al dat gesis).

Johan is georganiseerd, vastberaden, zwijgzaam. Hij heeft alles geregeld, het vervoermiddel, de kaarten, het geld voor de benzine, Gerard hoefde alleen maar in te stappen, hij biedt support, gezelschap. Bovendien, samen sta je sterker, ben je niet alleen, vinden ze, waarschijnlijk, allebei. Waarschijnlijk, want wat weet een mens nou van wat er in een ander zijn hoofd omgaat? Af en toe rijden ze een vrachtwagen voorbij, of worden zelf ingehaald door een snelle auto. De maan is een minuscule sikkel aan het firmament. Johan duwt het bandje dat al een tijdje half uit de speler hangt weer naar binnen. Even een klik, dan een harde roffel op een drumstel gevolgd door een drijvende bas. You gotta look sharp, zingt Joe Jackson. Johan geeft nog wat gas bij. De beide astronauten die in hun smalle capsule over de Franse snelweg worden gecatapulteerd zingen hard mee. And you gotta have no-o-o illusions. Het is de eerste plaat van Joe Jackson, nieuw en opwindend, geknipt voor het nieuwe tijdperk dat vast en zeker is aangebroken. Het oude maakt plaats voor het nieuwe. De lange haren afgeknipt, de slonzige kleding ingeruild voor strakke pakken. Tell me what they're wearing this year. Het mag dan goeie muziek zijn om wakker bij te blijven (zo vitaal, zo energiek), de vraag is of ze de hele nacht door willen rijden. 'Spanje halen we nou toch niet meer,' zegt Gerard. Hoewel hij de prater is, heeft hij het meest zin het moede hoofd ergens te ruste te leggen. Of is het juist dáárom, mat praten af? Johan is zwijgzamer, zoekt altijd eerst naar woorden voor hij iets zegt (stille wateren diepe gronden). Hij wijst op het grote bord dat in het schijnsel van de koplampen opdoemt, afslag Tours. 'Zullen we daar kijken?' Hij vraagt het aarzelend, maar Gerard maakt met zijn hand al een gebaar. Rechtsaf maar.

Vuil-witte gebouwen, als uit één stuk gehouwen, torenen dreigend boven hen uit. Gitzwart asfalt lijkt nat en vloeibaar van de hitte van de dag. Johan schuift zijn raampje open, een zoete teerlucht stroomt naarbinnen. Is dit nu het zomerse zuiden? Straathonden sluipen langs de gevels, de straten zijn verlaten. Ergens in de Rue Léonard de Vinci staat een Alpine als een slapende schildpad tegen een muur weggedrukt. 'Kijk nou toch eens, de poëzie ligt hier gewoon op straat,' zegt Gerard, maar Johan heeft er geen oog voor. Hij scant de omgeving, op zoek naar een hotelletje of café, dat nog open is. Gerard haalt een pakje Marlboro's tevoorschijn, vist er twee sigaretten uit, steekt er Johan ook één tussen de lippen. Het licht van een lantaarnpaal valt op het doosje in zijn handen. Hij zuigt zijn longen vol en blaast de rook bedachtzaam uit. Is dit nu zijn merk? Past het bij zijn levensgevoel? Hij realiseert zich dat zijn voorkeur steeds weer anders ligt. Vandaag is hij de rusteloze zwerver, de avonturier (hij ziet de Marlboro cowboy voor zich op zijn paard), tot voor een paar weken omarmde hij nog het cosmopolitische nachtleven en rookte hij Peter Stuyvesant, daarvóór speelde hij een tijdlang de getormenteerde schrijver en zat hij eenzaam op zijn kamer achter een oude schrijfmachine shaggies te draaien. Een mens ìs per slot van rekening wat hij wil zijn, nietwaar? Alles is mogelijk, je zit nergens in vast.

Johan is enige dagen geleden overleden (misschien werd zijn ziekte door roken veroorzaakt. Je weet dat soort dingen nooit zeker. Maar hij was binnen een mum van tijd weg). Is het coïncidentie dat Joe Jackson juist nú optreedt in de Oosterpoort? Voor het eerst sinds decennia weer in de oorspronkelijke bezetting, met dien verstande dat de gitarist er niet bij is. Drums, bas, piano. Als je helemaal vooraan staat, kun je hem maar amper zien. Zijn kleine hoofdje met het dunne parelwitte haar komt maar net boven het zwarte vlak van de glimmende piano uit. In een volgepakte zaal is een paar stappen terug doen echter geen optie. Staccato pianospel, gevolgd door een stuwende bas. Everything you do, do it for your lady love / your lady love. Die bas blijft maar rollen, duwt het geluid als het ware vooruit. Fools in love they, think they're heroes. Hugo draait in gedachten de film van zijn leven dertig jaar terug. Flakkerende beelden, aangetast door alcohol en zuur, onverstaanbaar geluid, losse scènes, soms heel helder, meestal onbegrijpelijk. Het is een rommeltje. Je bent per slot van rekening wat je wilt zijn. Maar weet je nu dan eindelijk wèl wie je bent? Misschien weet je pas als je dood bent werkelijk wie je bent geweest. Van alles wat, een samengeraapt zootje, zonder lijn of richting, dan weer dit, dan weer dat. Je kon er geen pijl op trekken.

De noten zijn nog hetzelfde, maar is datzelfde gevoel er nog, die gretigheid om het leven te omarmen en te leren kennen? Zo ben je er en zo ben je er geweest, slechts herinneringen en wat foto's nalatend, digitaal dat wel, voor eeuwig vastgelegd in cyberspace.